XÜXENEAN ENTZÜN

Laborantxa - Üngüramena

Biarnoko APLI alkarteko laborari talde batek bi bilküra egin dütü Chaumes gaznategiko züzendariekin, azkena asteazkenean (azaroaren 4) berean, baldintza düinen galtegiteko. Prezio goragoa galtegiten düe prefosta, xüxen erraiteko 400 euro tonakal oraiko 265 euroen partez. Hortaz gain, ekoizpen kostüa ere kontüan hartürik izan dadin galtegiten düe, bai ete "flexibilité" eta "contractualisation" delakoen eküratzea. Bena laborarier bürüz zirenek (Chaumes-eko bürüak) ez dütüe baldintzak honartü. Ondorioz, Biarnoko laborari horiek beste erosle bat txerkatzen düe, eta Mauleko gaznategia üzteko püntüan dira.
Entzün Serge Estanguet, Escouteko laboraria :

FDSEAk behi ezne ekoizleak kümitatü zütüan Aiziritzerat atzo. Bilküraren helbürüa, eznearen üngürüan sindikatak erran izan dütüanen argitzea zen. Bena agitü dena ez da FDSEAren aldekoa izan. Ehün bat laborari joan dira, bena sindikateko ardüradünen hitzengatik kexatürik, leküa hüstü düe bilküra ürrentü gabe. Haboroen aipatü dena ezne grebaren denboran FDSEAk laborariak ez süstengatü izana da... Hori beno okerrago, grebalarien kontrako hitzez mindürik agertü dira.
Hortaz gain, interprofesioan FDSEA jaun eta jabe dela kritikatürik izan da. Hargatik laborari hanitxek, ELBkoak eta APLIkoak artean, ez düe honhartzen batarzün galtoa, beste sindikatak honhartzen ez dütüan sindikatarenganik. Asteazken hontako (ürrietaren 27) bilküran zen Lole, entzün ezazüe hantik ekarri deigün soinüa :

CAOSO axuri kooperatibak urteko bilana egin ondoan, lehentarzüna zertan düan argi ikusi dü : Donibane Garaziko hiltegian ehaitea axuriak. Erran behar da axurien saltzeko püntüan, estatü espainiarran düala merkatü handiena. Bena heben ez beitüe axuri ehaiteko egokitürik den hiltegirik, bizirik eraman behar dütüe, eta karioago da bizirik eramaitea hilik beno. Haidürü dira beraz Donibane Garaziko hiltegian axurien ehaiteko gela eraiki dadin. Bestalde, axuri biologikoa ere garatü nahi düe.
Ikasurte osoan, orotara 78 000 axuri eta 11 000 ardi saldü dütüe. 3.37 eurokoa zen prezioa batazbestean, erran nahi beita aitzineko urtetik %6az emendatü dela. Aragia batetik, eta bestetik, CAOSO kooperatibak artilea ere saltzen dü. Bena alde hortarik, urte txarra izan da, nahiz eta esperantxak dütüen eko-eraikuntzen garapenarekin habo saldüko düen ondoko urteetan.

Artileaz Jean-Marie Etxegorri CAOSOko züzendariak diona entzün :

Algar Etxeki alkarteak urteko biltzar nagusia egin dü iragan aste-ondarrean. Emeki-emeki, laborarien ordezkatzeko sistema plantan ezarten ari dira, eta emeki-emeki, bakantzak hartzen ahal dütüe urte osoan lan egiteko partez. Alkarteak aski aisa atzamaiten dütü gazteak laborarien leküa hartzeko ; jakin behar da ere, erretretan sartürik direnak ere pagatzen dütüela besteen etxalteetan lanean aritzeko.
Entzün Laurence Domecq (argazkia), alkarteko lehendakaria :




Aitzineko soinüan entzüten ahal zen bezala, oraidanik posible da "chèque emploi" gisako batekin langile baten pagatzea. Horrentako, interesatüek beren mütüalitatearengana jo behar düe.
Azkenik, erran dezagün Algar Etxekiren kontüak zeropetik ebilten direla.
Entzün Laurence Domecq :

Garazi-Baigorri eta Xiberoko laborantxa kooperatibek bat egin düe. Bazen büilta bat alkarrekin lan egin nahi züela, eta aste hatsarre hontan gaüzatzen hasi da alkarlana. Mendikoa deitzen da jünta hortarik sortü batarzüna. Hongailü ala haziak alkarrekin erosiko dütüe, prezio apalagoak kausitzeko gisan. Materialaz audela, helbürüa da kargüetan ere apaltze baten kausitzea.
Xedea plantan ezarri düenek erran deiküenaz, Mendikoak ez dü ondoramenik ükenen oraiko langile zionean, hots ez da ttipitüko. Bi kooperatiben artean, oraikoz, 40 langile enplegatzen dütüe.
Entzün Christian Besombes, Xiberoko laborantxa kooperatibako lehendakaria :